Κοιλάδα των Πεσόντων Μαδρίτη

Η Κοιλάδα των Πεσόντων (Valle de los Caídos) βρίσκεται σε απόσταση περίπου 10 χιλιομέτρων βορειοανατολικά του Εσκοριάλ. Πρόκειται για ένα οικιστικό συγκρότημα που χτίστηκε μεταξύ 1940 και 1958 για να τιμήσει όλους εκείνους που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου (1936 - 1939). Το μνημείο κατασκευάστηκε με πρωτοβουλία του Φράνκο και περιλαμβάνει μαυσωλείο, τη βασιλική του Αγίου Σταυρού (Basílica de la Santa Cruz del Valle de los Caídos) όπου βρίσκεται και ο τάφος του Φράνκο και τον μεγαλύτερο σταυρό του κόσμου ύψους 152 μέτρων. Για την κατασκευή όλου του συγκροτήματος χρειάστηκαν πάνω από 2.500 εργάτες. Στο μαυσωλείο είναι θαμμένοι περίπου 40.000 άνθρωποι, ενώ στη βασιλική του Αγίου Σταυρού οι μόνοι τάφοι που υπάρχουν είναι του Juan Antonio Primo de Riviera και του ίδιο του Φράνκο. Σήμερα, στην Κοιλάδα των Πεσόντων καταφτάνει πλήθος κόσμου από όλες τις γωνιές της γης. Κάθε χρόνο στις 20 Νοεμβρίου γίνεται επιμνημόσυνη δέηση για τα θύματα του Εμφύλιου.