Πάσχα στην Κέρκυρα Κέρκυρα

Ιδιαίτερο Πάσχα και ξεχωριστοί εορτασμοί στην αρχοντική Κέρκυρα

Ένας από τους πιο διάσημους πασχαλινούς εορτασμούς στην Ελλάδα λαμβάνει χώρα στο νησί της Κέρκυρας. Τα έθιμα που ακολουθούνται από τους Κερκυραίους αποτελούν ένα μείγμα της βενετσιάνικων και βυζαντινών παραδόσεων που δομεί ένα σπάνια όμορφο μωσαϊκό. Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας πλήθος ντόπιων και επισκεπτών βιώνουν τα Θεία Πάθη οδεύοντας προς την κορύφωση της Ανάστασης με μια σειρά από ξεχωριστά δρώμενα που δε μοιάζουν με αυτά της υπόλοιπης Ελλάδας πλην κάποιων νησιών του Ιονίου Πελάγους. Έτσι φεστιβάλ εκκλησιαστικής μουσικής, χορωδίες και φιλαρμονικές έχουν δεσπόζουσα θέση στους εορτασμούς στο Πάσχα της Κέρκυρας.

 

Κέρκυρα Πάσχα των Ορθοδόξων και των Καθολικών

Αξίζει να σημειωθεί να ιδιαίτερο στοιχείο που στους περισσότερους είναι σχετικά άγνωστο. Το 5% των Κερκυραίων είναι καθολικοί και τις τελευταίες δεκαετίες το Πάσχα των Ορθοδόξων και των Καθολικών στην Κέρκυρα (αλλά και σε όλη την ελληνική επικράτεια) γιορτάζεται τις ίδιες ημερομηνίες. Αυτό φέρνει κοντά συναισθηματικά τους πιστούς των δύο δογμάτων και δομεί ορισμένες μοναδικές εικόνες. Άλλωστε, η Κέρκυρα αποτελεί τον ορισμό της όσμωσης μεταξύ ελληνορθόδοξου και βενετσιάνικου στοιχείου έχοντας ως αποτέλεσμα ένα πανέμορφο ψηφιδωτό.

 

Κατανυκτική ατμόσφαιρα, τελετουργικό και ετοιμασίες στην Κέρκυρα

Μετά τις παρακλήσεις της Σαρακοστής και το Σάββατο του Λαζάρου, η Κυριακή των Βαΐων στην Κέρκυρα, θέτει την αφετηρία των πασχαλινών εορτασμών. Τότε γίνεται η περιφορά των λειψάνων του Αγίου Σπυρίδωνα, του προστάτη του νησιού, ως ανάμνηση της θεραπείας από την τρομερή πανούκλα που ξέσπασε το 1629. Καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, οι δρόμοι της Κέρκυρας φιλοξενούν προετοιμασίες και πρόβες για τους εορτασμούς, παντού αντηχεί ο ήχος της καμπάνας και ο αέρας είναι γεμάτος από μυρωδιές παραδοσιακών γλυκών που ετοιμάζονται για το τραπέζι της Ανάστασης. 

 

Πολιτιστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας

Εκτός από τις ακολουθίες στις εκκλησίες των ενοριών, στην πόλη λαμβάνουν χώρα πολιτιστικές εκδηλώσεις βυζαντινών ύμνων, ποίησης και εκκλησιαστικής μουσικής. Μεταξύ αυτών, τη Μεγάλη Δευτέρα πραγματοποιείται συναυλία της φιλαρμονικής “Μαντζαρος”. Τη Μεγάλη Τρίτη χορωδίες του νησιού ψάλουν στο Περιστύλιο των Παλιών Ανακτόρων το Τροπάριο της Κασσιανής και ακολουθεί ποιητική βραδιά. Ενώ, τη Μεγάλη Τετάρτη τα φανάρια του Λίστον παίρνουν το πένθιμο μοβ χρώμα και το Δημοτικό θέατρο φιλοξενεί τη Δημοτική χορωδία σε παράσταση εκκλησιαστικής μουσικής. Τη Μεγάλη Πέμπτη, στον Καθολικό Καθεδρικό Ναό των Αγίων Ιακώβου και Χριστοφόρου (Duomo) στην Πλατεία Δημαρχείου, αναβιώνει η “Τελετή του Νιπτήρα” όπου ο Καθολικός Αρχιεπίσκοπος πλένει τα πόδια δώδεκα μικρών παιδιών αναπαριστώντας τη σκηνή όπου ο Χτιστός πλένει τα πόδια των μαθητών του.

 

Μεγάλη Παρασκευή η Κέρκυρα γεμίζει επιτάφιους

Η Μεγάλη Παρασκευή αποτελεί μια μοναδική εμπειρία για τους επισκέπτες της Κέρκυρας, καθώς κάθε ενορία του νησιού περιφέρει τον επιτάφιο της στις γειτονιές του οικισμού. Στην πόλη της Κέρκυρας οι 37 επιτάφιοι ξεκινάν τις περιφορές από τις 12 το μεσημέρι και ολοκληρώνονται περίπου στις 10 το βράδυ. Οι επιτάφιοι ακολουθούν συγκεκριμένη σειρά και στις διαδρομές τους συνοδεύονται από χορωδίες, φιλαρμονικές, σχολεία, προσκόπους, ή τμήματα του ναυτικού.

 

Μεγάλο Σάββατο το έθιμο του σεισμού και μια σπάνια περιφορά επιταφίου στην Κέρκυρα

Το Μεγάλο Σάββατο στις 6 το πρωί λαμβάνει χώρα το έθιμο του σεισμού στο Ναό της Φανερωμένης (ή Παναγίας των Ξένων) στην καρδιά της Κέρκυρας. Σύμφωνα με την παράδοση η εικόνες του ναού σείονται από τον ερχομό του Κυρίου από τον Άδη και την επικείμενη Ανάσταση. Λίγο αργότερα, στις 09:00, στο Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα ξεκινά η λιτάνευση του σεπτού σκηνώματος του Αγίου, κάτι που γίνεται από το 1550 όταν η Κέρκυρα σώθηκε από λοιμό. Την πομπή, ακολουθεί και ο επιτάφιος του Ναού αποτελώντας έτσι το μοναδικό παράδειγμα στην Ελλάδα, όπου η περιφορά του επιταφίου πραγματοποιείται το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου. Το έθιμο αυτό χρονολογείται από το 1574 όταν οι Ενετοί είχαν απαγορεύσει την περιφορά του Επιταφίου στην πόλη. Την περιφορά συνοδεύουν μπάντες και των τριών κερκυραϊκών φιλαρμονικών αποδίδοντας πένθιμα εμβατήρια.

 

Η “Πρώτη Ανάσταση” και το έθιμο των “μπότηδων” στην Κέρκυρα

Στις 11:00 το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου η Κέρκυρα γιορτάζει την “Πρώτη Ανάσταση” ο Μητροπολίτης ψάλλει τον στίχο "Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην…" και οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν χαρμόσυνα. Τότε από τα μπαλκόνια και τα παράθυρα των σπιτιών οι κάτοικοι ρίχνουν τους "μπότηδες". Αυτά είναι πήλινα δοχεία γεμάτα νερό, που έχουν κόκκινες κορδέλες και στενό στόμιο, ενώ σπάζοντας στους δρόμους, κάνουν μεγάλο κρότο. Το θέαμα είναι φαντασμαγορικό και πλήθος ανθρώπων συγκεντρώνονται σε δρόμους και πλατείες για να το παρακολουθήσουν.

Το έθιμο των μπότιδων πιθανότατα προέρχεται από τους καθολικούς της Ενετοκρατίας οι οποίοι την Πρωτοχρονιά συνήθιζαν να πετάν από τα παράθυρα τα παλιά τους αντικείμενα, ώστε το νέος χρόνος να τους φέρει καινούρια. Ο Κερκυραίοι οικειοποιήθηκαν το έθιμο των Βενετσιάνων αντικαθιστώντας όμως τα “παλιά αντικείμενα” με κανάτια νερού που σπάνε εκδιώκοντας την κακοτυχία. Μάλιστα πολλοί θεατές παίρνουν στο σπίτι τους ένα θραύσμα από τους μπότηδες ως σύμβολο καλοτυχίας και ευμάρειας.

 

Κέρκυρα βράδυ Μεγάλου Σαββάτου και “Δεύτερη Ανάσταση”

Το  βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου επίκεντρο των εορτασμών είναι η κεντρική πλατεία Σπανιάδα. Το Άγιο φως φτάνει περίπου στις 22:00 και μεταφέρεται στην Ορθόδοξο Ναό της Αγίας Παρασκευής που τελείται η “Ακολουθία της Αναστάσεως του Κυρίου”. Αντίστοιχα, στον Καθεδρικό Ναό των Καθολικών (Duomo) λαμβάνει χώρα η “Ακολουθία της Πασχαλινής Αγρυπνίας”. Μετά το πέρας των ακολουθιών Ορθόδοξοι και Καθολικοί συναντώνται στο πάλκο της πλατείας. Και όταν ο Μητροπολίτης ψέλνει το “Χριστός Ανέστη” ο ουρανός φωτίζεται από αναρίθμητα βεγγαλικά. Ενώ, στη συνέχεια οι φιλαρμονικές τριγυρνούν στην πόλη παίζουν χαρμόσυνα εμβατήρια, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα ευφορίας.