Ιερά Μονή Αρκαδίου Ρέθυμνο

Μία από τις σημαντικότερες και ιστορικότερες Μονές της Κρήτης είναι η Ιερά Μονή Αρκαδίου. Βρίσκεται σε απόσταση 23 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά του Ρέθυμνου, σε μια στρατηγική θέση στη βορειοδυτική πλαγιά του Ψηλορείτη (Όρος Ήδη).

Η ίδρυση του μοναστηρίου πιθανολογείται ότι έγινε μεταξύ 961 και 1014, ενώ το όνομά του προκύπτει από τον ιδρυτή του, που ήταν ένας μοναχός με το όνομα Αρκάδιος. 

Το αρχικό μικρό εκκλησάκι που ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη, όπως και τα υπάρχοντα κελιά αντικαταστάθηκαν από ένα μεγαλοπρεπή δίκλιτο ναό με εργασίες που ξεκίνησαν το 1587. Το 1600 μ. Χ. . Με την ολοκλήρωση των εργασιών η όψη του μοναστηριού προσομοίαζε σε κάστρο λόγω του ισχυρού οχυρωματικού τείχους που δομούσε το συγκρότημα των κελιών που περιέβαλαν πλέον τη Μονή Αρκαδίου.

Η ανέγερση πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας, έτσι από αρχιτεκτονικής άποψης είναι ιδιαίτερα ορατά ορισμένα στοιχεία της δυτικότροπης Αναγέννησης. Χαρακτηριστικό είναι το καθολικό (εκκλησία) της Μονής Αρκαδίου που φέρει μπαρόκ γραμμές αρχιτεκτονικής και ρωμαϊκά στοιχεία.

Η Ιερά Μονή Αρκαδίου έγινε διεθνώς γνωστή λόγω της έντονης συμμετοχής της στους απελευθερωτικούς αγώνες του νησιού της Κρήτης ενάντια στους Τούρκους. Αποκορύφωμα ήταν η πολιορκία που δέχτηκε και τη θυσία των υπερασπιστών της στις 8 Νοεμβρίου 1866. Τότε με εντολή του ηγούμενου προχώρησαν στην ανατίναξη της μπαρουταποθήκης, όπου είχαν συγκεντρωθεί, αντί της παράδοσης τους στους Τούρκους.

Το γεγονός αυτό έμεινε γνωστό στην Ιστορία ως “Ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου” κάνοντας την UNESCO να χαρακτηρίσει την Ιερά Μονή Αρκαδίου ως Ευρωπαϊκό Μνημείο Ελευθερίας.

Μετά την καταστροφή, η Μονή Αρκαδίου ανοικοδομήθηκε και αναστηλώθηκε με μεγάλη προσπάθεια ανάκτησης της αρχικής της μορφής. Ενώ σήμερα ορατά στοιχεία της μαρτυρικής ιστορίας της παραμένουν το μισοκαμένο τέμπλο του καθολικού στα αριστερά της Αγίας Τράπεζας και μια σιδερένια μπάλα κανονιού σφηνωμένη σε κυπαρίσσι της Μονής.

Ο επισκέπτης της Μονής Αρκαδίου έχει την ευκαιρία να θαυμάσει τον δίκλιτο καθολικό, όπου το βόρειο κλίτος του είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού και το νότιο στον Άγιο Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη.

Το μουσείο της μονής φιλοξενεί κειμήλια που χρονολογούνται από την περίοδο ίδρυσης του μοναστηριού, μέχρι τα γεγονότα της πολιορκίας και της ανατίναξης της πυριτιδαποθήκης όπου έλαβε χώρα το 1866. Ενώ στο εκθετήριο που στο παρελθόν αποτελούσε την αποθήκη του κρασιού του μοναστηριού, μπορείτε να προμηθευτείτε αναμνηστικά, εργόχειρα και εικόνες.